Klinik psikoloji, psikolojinin birçok uygulama alanından sadece bir tanesidir. Ancak tarihsel gelişim açısından diğer uygulama alanlarından öncelikli bir yere sahiptir ve bu nedenle ülkemizde ve dünya genelinde en yaygın uygulama alanı olarak öne çıkmaktadır. Bu durum, özellikle ülkemizde kamuoyu, basın ve hatta bilimsel çevrelerin “psikoloji/psikolog” terimini otomatik olarak “klinik psikoloji/klinik psikolog” olarak algılamasına neden olmaktadır.
Klinik Psikoloji Tanımı
Klinik psikolog, psikolojinin temel ilkelerini, araştırma yöntemlerini ve bulgularını kullanarak bireylerin ve grupların zihinsel, duygusal ve uyum sorunlarını değerlendiren, yordayan, önlemeye ve düzeltmeye çalışan bir meslektir. Ayrıca klinik uygulamaya yönelik veya temel kuramsal bilgiyi zenginleştirecek nitelikte araştırmaların planlanması ve yürütülmesi de klinik psikolojinin temel alanı içerisine girmektedir.
Klinik Psikolojinin Temel İşlevleri
Klinik psikologların üç ana işlevi vardır:
| Faaliyetler | Açıklama |
|---|---|
| Değerlendirme/Yordama | Bireylerin/grupların zihinsel, duygusal ve uyum sorunlarını gözlem, görüşme teknikleri ve psikolojik testler kullanarak değerlendirme ve tanı koyma işlemleri. |
| Klinik psikologlar, kişilik yapıları, yetenekleri, güçlü ve güçsüz yönleri hakkında bilgi edinerek bireyleri ve grupları çeşitli tanı gruplarına ayırır. | |
| Ruhsal veya organik kökenli zihinsel, duygusal ve uyumsal sorunları ayırt etmek için nöropsikolojik testler kullanır. | |
| Gerektiğinde hekimlerle işbirliği yapar. | |
| Önleme/ıslah etme/Tedavi | Zihinsel, duygusal ve uyumsal sorunlardan kaynaklanan çatışmaları, hastalıklara bağlı kişilik bozukluklarını veya sorunların altında yatan beceri eksikliklerini düzeltmek için çeşitli teknikler uygular. |
| Bireysel ve grup psikoterapileri gibi tedavi yöntemlerini kullanır. | |
| Psikoloji kuramlarına dayalı çeşitli teknikler kullanır. | |
| Araştırma | Klinik psikologlar, araştırma ve istatistiksel yöntemlere ilişkin eğitim alır. |
| Klinik psikolojiyle ilgili psikolojik testlerin geliştirilmesi ve psikometrik özelliklerinin belirlenmesi için araştırma yapar. | |
| Tıbbi müdahalelerin ve psikoterapi yöntemlerinin davranışa olan etkilerini araştırır. | |
| Sağlıklı kişilerle yapılan tarama araştırmaları ve zihinsel, duygusal ve uyumsal sorunların ortaya çıkış nedenlerini araştırır. |
Klinik Psikoloji ve Çalışma Alanları
Klinik psikologlar, üniversitelerde, hastanelerde, klinik ve ruh sağlığı merkezlerinde, serbest olarak veya ilgili askeri, resmi ve özel kuruluşlarda görev alabilirler. Ancak, klinik psikologlar tıbbi tedavi ve müdahalelerde bulunamazlar ve ilaç reçete edemezler.
Klinik psikologlar ayrıca kendi meslektaşlarına veya ekip içindeki diğer kişilere mesleki eğitim ve danışmanlık hizmeti verme, program geliştirme, klinik psikoloji hizmetleri için süpervizyon verme ve tüm hizmetlerin değerlendirilmesine yönelik araştırmalar düzenleme gibi etkinlikleri de yerine getirirler.
Kimlere Klinik Psikolog Ünvanı Verilir?
Klinik psikolog olabilmek için, psikoloji lisans eğitimi üzerine klinik psikoloji alanında yüksek lisans derecesine sahip olmak gerekmektedir. Ayrıca, serbest çalışma için doktora derecesi ve ilgili meslek kuruluşlarının düzenlediği ehliyet sınavlarını başarıyla geçmek gerekmektedir.
SSS
Sonuç
Sonuç olarak, klinik psikoloji, psikolojinin bir alt alanı olup, psikolojik değerlendirme, psikoterapi ve araştırma gibi çeşitli işlevleri içerir. Klinik psikologlar, bireylerin ve grupların zihinsel, duygusal ve uyum sorunlarıyla ilgilenirken, psikolojinin bilimsel bulgularını uygularlar ve kişisel gelişimi hedeflerler.
Kaynaklar
APA (American Psychological Association), (1986). Careers in Psychology. APA
Washington DC. ss. 4, 11, 13, 20.